काठमाडौं। राजनीतिमा कहिलेकाहीँ इतिहास दोहोरिन्छ — अनुहार फरक, तर घटनाक्रम उस्तै। नेपालको राजनीतिमा हालका प्रधानमन्त्री तथा एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीको शैली र रोमानियाका पूर्व शासक निकोले चाउसेस्कुबीचको तुलना अहिले चर्चा हुँदैछ।
दुवै नेतामा जनप्रियता, सत्ताको केन्द्रीकरण र अन्ततः जनअसन्तोषबीच पतनको समान रेखा देखिन्छ।

चाउसेस्कु : जनताको ‘मुक्तिदाता’देखि तानाशाहसम्म
निकोले चाउसेस्कु सन् 1965 मा रोमानियाको कम्युनिस्ट पार्टीको महासचिव बने। सुरुवातमा उनले पश्चिमसँग खुलापन देखाए, राष्ट्रवादको कार्ड खेले र जनताको भरोसा जिते।
तर समय बित्दै जाँदा, उनले सत्ता र निर्णय एक्लै नियन्त्रण गर्न थाले, विपक्षी विचारधारा र स्वतन्त्र मिडियालाई दबाए, र व्यक्तिपूजाको चरम रूप ल्याए — देशभर उनको र पत्नीको विशाल चित्र टाँसिन्थ्यो, भाषण प्रसारण अनिवार्य बनाइन्थ्यो।

अन्ततः १९८९ को जनआन्दोलनमा, चाउसेस्कु र उनकी पत्नी एलेना भाग्ने प्रयासमा पक्राउ परे र जनतामाझैँ गोली हानी मृत्युदण्ड दिइयो। त्यो क्षण, “नेता सधैं सही हुन्छ” भन्ने मिथक समाप्त भयो।

ओली : लोकप्रिय राष्ट्रवादीदेखि सत्ता विवादसम्म
केपी शर्मा ओली पनि सुरुवाती चरणमा जनताका लागि ‘राष्ट्रवादी नेता’का रूपमा उदाए। भारतविरोधी नारा, राष्ट्रिय स्वाभिमानको कार्ड र ठूला भाषणहरूले उनलाई लोकप्रिय बनाए।
तर चाउसेस्कुजस्तै, उनले पनि पार्टी, सत्ता र निर्णय एकै हातमा केन्द्रित गरे, आलोचना सहन नसक्ने, विरोधी मतलाई ‘षड्यन्त्र’का रूपमा चित्रण गर्ने प्रवृत्ति देखाए, र मिडिया तथा बुद्धिजीवीमाथि कटाक्ष गर्न थाले।

उनका भाषणहरूमा “मसिवाय कोही देश चलाउन सक्दैन” भन्ने मनोवृत्ति झल्किन्छ। तर अहिले, एमालेभित्रै असन्तोष, गठबन्धनको अस्थिरता र जनताको बढ्दो अविश्वासले ओलीको राजनीतिक यात्रा पनि अवसानको मोड तर्फ उन्मुख देखिन्छ।

दुवै नेताको समान मनोविज्ञान निकोले चाउसेस्कु (रोमानिया) | केपी शर्मा ओली (नेपाल)
|
शुरुवाती छवि, राष्ट्रियतावादी सुधारक नेता. राष्ट्रिय स्वाभिमानको प्रतीक, सत्ता शैली, केन्द्रीकरण, व्यक्तिपूजा, पार्टी र सरकार एकै हातमा, मिडिया दृष्टिकोण,नियन्त्रण र प्रचार, आलोचनाप्रति आक्रोश, अन्तिम चरण, जनअसन्तोष र पतन, लोकप्रियतामा गिरावट र विभाजन, मनोवृत्ति, “मसिवाय देश चल्दैन”, “म नेतृत्वमा देश बन्छ” |

राजनीतिक अवसानको संकेत
इतिहास बताउँछ —जब नेता समीक्षा भन्दा प्रशंसा मात्र सुन्छ,जब सत्ता जनताको भन्दा ठूलो ठान्छ,त्यो क्षणदेखि राजनीतिक पतन सुरु भइसकेको हुन्छ।

ओली अहिले पनि आफ्नो लोकप्रियता र राष्ट्रवादको आवरणभित्र सुरक्षित छन् भन्ने देखाउन चाहन्छन्, तर चाउसेस्कुको कथा सम्झाउँछ —जनताको मौनता कहिल्यै स्थायी हुँदैन।

रोमानियामा चाउसेस्कुको अन्त्यले बतायो —शक्ति जब जनताको जीवनभन्दा ठूला भवन र भाषणमा सिमित हुन्छ, त्यो शासनको अन्त्य स्वतः लेखिन्छ।

नेपालमा पनि ओलीको कथा “अवसानको पुनरावृत्ति” बन्ने सम्भावना नकार्न सकिँदैन।