काठमाडौं । रुपन्देहीको भैरहवा कारागारमा बन्दी जीवन बिताइरहेका राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीका सभापति रवि लामिछानेको मानवअधिकार हनन भएको राष्ट्रिय मानवअधिकार आयोगले बताएको छ । सोमबार कारागारको अनुगमनपछि आयोगले लामिछानेलाई न्यूनतम मानवीय सुविधा नदिएर उनको मानवअधिकार हनन गरिएको अनुगमनका क्रममा पाइएको बताएको हो ।

अनुगमनपछि आयोगकी प्रवक्ता लिली थापाले रविलाई राखिएको थुनुवा कक्षको झ्याल थुनिएको र राम्ररी हावापास हुने अवस्था समेत नरहेको बताइन् । यसअघि रवि पक्षधरले रविलाई दयनीय अवस्थामा जेलमा राखिएको दावी गरेका थिए भने उनका विरोधीले रविले जेलमा भीआइपीको सुविधा लिइरहेको उनको कक्षमा एसीसहितको सुविधा रहेको दाबी गरेका थिए ।

रविको मानवअधिकार हनन गरिएको र उनले सुविधा लिएको भन्ने परस्पर विरोधाभासपूर्ण तर्कहरु सामाजिक संजालसहित संचारमाध्यममा समेत आएपछि आयोग आफैं कारागारको अनुगमन गर्न अग्रसर भएको थियो । अनुगमनपछि मानवअधिकार आयोगले रविको मानवअधिकार हनन गरिएको तर्कलाई पुष्टि गरेको छ ।

आयोगले रविको कक्षमा एसी जडान नगरिएको पुष्टि गरेको छ । आयोगका अनुसार उनको कक्षमा दुईवटा पंखा भने छन् । जेल प्रशासनले सुरक्षाको लागि रविको कक्षको झ्याल थुनिएको आयोगलाई बताएको थियो । आयोगले झ्याल खोल्न आग्रह गरेपछि जेल प्रशासन झ्याल खोल्न तयार भएको प्रवक्ता थापाले बताइन् ।

अदालतले अनुमति दिइसक्दा पनि कारागार प्रशासनले जेल स्थानान्तरणको अनुमति नदिएकोप्रति आयोगले गम्भीर ध्यानाकर्षण भएको जनाएको छ । ‘यो विषयमा हाम्रो गम्भीर ध्यानाकर्षण भएको छ, हामीले कारागार व्यवस्थापन विभागसँग कुरा गर्छौं’ प्रवक्ता थापाले भनिन् । सुरक्षाको कारण भनेर बाहिर घुमफिर गर्न नदिइएको पाइएको बताइन् । थापाले रविलाई सय दिनसम्म बन्दी कक्षबाट बाहिर हिँडडुल गर्न नदिएर मानवअधिकार हनन गरिएको बताइन् ।

“जेलमा रहेको व्यक्तिको सुरक्षा दिने काम जेल प्रशासन (राज्य) को हो,” थापाले भनिन्, “पछिल्लो समय उहाँलाई सुरक्षाको कारण भनेर घुमफिर गर्न दिइएको रहेनछ ।”

आयोगकी सदस्य थापाले जेल सार्नका लागि लामिछानेले गरेको आग्रहलाई पनि राज्यले अस्वीकार गरेको बताइन् । अदालतले अनुमति दिइसकेपछि पनि जेल सरुवा रोक्नुले उनको मानव अधिकारको सम्मान नगरिएको थापाको भनाइ छ ।

“उहाँले आफू राजनीतिक बन्दी भएकाले सीमा क्षेत्रको जेलमा सुरक्षा संवेदनशीलता हुन्छ भनेर जेल सार्नका लागि अनुमति माग्नुभएको रहेछ । अदालतबाट अनुमति भइसकेपछि पनि सरकारले रोकेको पाइयो,” थापाले भनिन् ।

उनले अगाडि भनिन्, “दुईवटा फ्यानको भरमा कोठामा राखिनुले मानव अधिकार प्रत्याभूत गरेको मान्न सकिएन । जेलमा रहेका व्यक्तिको पनि मानव अधिकार त हुन्छ नि !”

उनले अन्य कैदी बन्दीसँग पनि भेटेर कुरा गरेको र अन्य कैदी बन्दीको अवस्था भयावह रहेको बताइन् । “अन्य कैदीहरूको त अवस्था दयनीय छ । उनीहरूको मानव अधिकारको अवस्था दर्दनाक छ,” उनले भनिन् ।