काठमाडौं — पाठ्यक्रम विकास केन्द्रले आगामी शैक्षिक सत्रदेखि कक्षा ९ र १० मा कम्प्युटर विषय अनिवार्य गर्ने प्रारम्भिक छलफल थालेको छ। जेन–जी आन्दोलनपछि गठन भएको अन्तरिम सरकारका शिक्षा, विज्ञान तथा प्रविधि मन्त्री महावीर पुनले विद्यालय तहबाटै विद्यार्थीलाई सूचना तथा प्रविधिसँग जोड्ने रणनीतिअनुसार कम्प्युटर शिक्षालाई अनिवार्य गर्ने निर्णय गरेका थिए।
मन्त्री पुनको निर्देशनपछि केन्द्रले राष्ट्रिय पाठ्यक्रम प्रारूप २०७६ संशोधन प्रक्रियामा प्रवेश गरेको छ।
पाठ्यक्रम विकास केन्द्रका महानिर्देशक युवराज पौडेलका अनुसार, कक्षा ९–१० मा कम्प्युटर शिक्षा अनिवार्य हुँदा—
विषयवस्तु (content)
क्रेडिट आवर
विद्यालय समय
शिक्षक दरबन्दी
पूर्वाधार तयारी
बारे विस्तृत अभ्यास आवश्यक हुनेछ।
पौडेल भन्छन्,
“विज्ञहरूसँग छलफल भइरहेको छ। विषय थपिदिँदा विद्यालयको समयसारिणी, पाठ्यक्रम संरचना र कार्य–घण्टा सबै पुनर्गठन गर्नुपर्छ।”
हाल विद्यालयहरूमा ७ अनिवार्य विषय पढाइिन्छ—
अंग्रेजी
नेपाली
विज्ञान तथा प्रविधि
गणित
सामाजिक
२ ऐच्छिक
कम्प्युटर विषय १०० पूर्णांक, ४५ मिनेटको कक्षा रहने प्रारम्भिक प्रस्ताव छ।
यसले विद्यालयको दैनिक समय ६:४५ घण्टा पुग्ने र वार्षिक कार्यघण्टा १,१५२ घण्टा हुने अनुमान केन्द्रले गरेको छ।
राष्ट्रिय पाठ्यक्रम विकास तथा मूल्याङ्कन परिषद्को अनुसार,
७,१०० मध्यमिक विद्यालय छन् र प्रत्येक विद्यालयमा कम्तिमा १ स्थायी कम्प्युटर शिक्षक आवश्यक पर्छ।
महानिर्देशक पौडेल भन्छन्—
“विषय थपेर मात्रै हुँदैन, पढाउने दक्ष शिक्षक र कम्प्युटर ल्याब अनिवार्य छन्। त्यसैले आगामी शैक्षिक सत्रमै लागू गर्न कठिन हुन्छ।”
शिक्षा मन्त्रालयका प्रवक्ता शिवकुमार सापकोटाका अनुसार—
स्थायी शिक्षक दरबन्दी थप गर्न
अर्थ मन्त्रालयको सैद्धान्तिक स्वीकृति
हाल आवश्यक छ।
मन्त्रालयले यसबारे पत्राचार गरिसकेको छ।
पाठ्यक्रम विकास केन्द्रले गरेको प्रारम्भिक मूल्यांकन अनुसार—
७,१०० शिक्षक दरबन्दी + कम्प्युटर ल्याब निर्माण = ५ अर्ब रुपैयाँ वार्षिक अतिरिक्त खर्च
पर्ने अनुमान छ।
प्रवक्ता सापकोटा भन्छन्—
“कम्प्युटर विषय अनिवार्य भएपछि शिक्षक स्थायी रुपमा राख्नुपर्छ। ल्याब, उपकरण, संरचना पनि चाहिन्छ। अर्थ मन्त्रालयले बजेट दिए मात्र लागू हुन्छ।”
कम्प्युटर विषय थपिँदा—
दैनिक समय १ घण्टा बढ्न सक्छ
विद्यालयहरू ५ बजे सम्म सञ्चालन गर्नुपर्ने सम्भावना
त्यसका सकारात्मक–नकारात्मक पक्षबारे केन्द्रले अध्ययन गरिरहेको छ।





