सिन्धुलीको एकान्त पाखामा, गोलान्जोर गाउँपालिका–६ को बागेश्वरमा, जस्तापाताले छाएको एउटा सानो घर थियो। त्यहीँ घरमा थियो—हायु समुदायको एक ठूलो परिवार। उर्मिला हायु, उमेरले ५२ पुगिसकिन्। घरको जेठी थिइन्, परिवारको बोझ उनकै काँधमा थियो।

दिन बित्थ्यो—बिरामी पाल्न, चामल खोज्न, अस्पतालसम्म पुग्न २४ घण्टा लाग्थ्यो। सडक टाढा, सहायता अझै टाढा। जीवन एक बन्द कोठा जस्तै थियो, जहाँ न त उज्यालो पस्थ्यो, न त सहजताको सास।

शुक्रबार बिहान उनीहरू चुपचाप निस्किए। सानो पिठ्यूँमा झोला, हातमा केही कपडा, मनमा आशा र आँखामा अनिश्चित गन्तव्य। उर्मिला हिँडिन्—छोराछोरी, नातिनातिना सबैलाई साथ लिएर। एकैचोटि १५ जनाको यात्रा सुरु भयो।

तीन दिनपछि, सोमबार दिउँसो साढे १ बजेको समय। पोखरा महानगरपालिका–३० को गगनगौँडा चोक। स्थानीय चन्द्र भण्डारी र सोमनाथ पौडेलका ढोकामा परदेशी अनुहारहरू बास माग्दै उभिएका थिए।
“हामी ज्यामी काम गर्ने मान्छे, कामको खोजीमा हिँडेका हौं,” उनीहरूले भने।भण्डारीको घरमा चार जना, पौडेलकोमा बाह्र जना। उनीहरूलाई मनले ठाउँ दिइयो।

त्योभन्दा अघि उनीहरू पोखराको एउटा होटलमा बसेका थिए—एक रात। त्यसपछि चुपचाप कोठाबाट निस्किए, काम खोज्दै, बास खोज्दै, नयाँ जीवनको खोजी गर्दै।

प्रहरी पुग्यो। चिनजान भयो। नामावली थाहा भयो। अनि खुल्यो कथा—सिन्धुलीबाट सम्पर्कविहीन भएको हायु परिवार यही हो।

“हाम्रो गाउँमा धेरै गाह्रो थियो,” एक सदस्यले प्रहरीसँग भने। “बिरामी परियो भने अस्पताल जान आधा दिन लाग्छ। चामल ल्याउन अर्को दिन। हाम्रो आफन्त कोही छैन। हामीलाई त्यहाँ जिउनै गाह्रो भयो। त्यही भएर हामी जे पर्छ टर्छ भनेर छाडेर हिँडेका हौ ।”

उर्मिलाको नेतृत्वमा थिए—छोरी कमला, उषा, अस्मिता, शान्ता, ओमकुमारी। छोरा राजु, हिमाल, लालबहादुर, बेगबहादुर, सुवर्ण, लक्की। बुहारी कोमलमाया, नातिनी रियासा, नाती अर्जुन। एक पुस्ता, अब एउटा नयाँ ठाउँमा नयाँ जिन्दगी खोज्दै थिए।

प्रहरीले उनीहरूलाई सम्झायो। सिन्धुली फर्कने कुरा गर्‍यो। तर उनीहरू अडिग रहे।“अब हामी त्यहाँ फर्किंदैनौं। जेजस्तो भए पनि यतै बस्छौं,” उनीहरूको भनाइ थियो।

उनीहरूको यात्रा अझै पूरा भएको छैन। तर उनीहरूको साहस, जीवनप्रतिको आशा र संघर्षको कथा भने, धेरैका लागि प्रेरणा बन्न सक्छ—सस्तो छैन बाँच्न खोज्नु, तर प्रयासले बाटो खुल्छ।

Ask ChatGPT