अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगले नेकपा एमाले कर्णाली प्रदेशका नेता नन्दसिंह बुढासहित चार जनाविरुद्ध भ्रष्टाचार मुद्दा दायर गरेको छ। उनीहरूले डोल्पाको तिप्ला क्षेत्रमा ‘दुर्गा प्राथमिक विद्यालय’ भनेर नक्कली विद्यालयको नाममा ७ लाख ६० हजार रुपैयाँ हिनामिना गरेको आरोप लागेको हो।

अख्तियारका अनुसार, बुढा तथा तत्कालीन डोल्पा जिल्ला प्राविधिक कार्यालयका प्रमुख रविचन्द्र पजियार, लेखापाल मनिराम कुर्मी र कोषाध्यक्ष संगीता बुढाले डोल्पा जिल्लाको ठुलोभरी नगरपालिका–४, तिप्लामा ‘दुर्गा प्राथमिक विद्यालय तिप्ला’ नामक नक्कली विद्यालय भवन निर्माणको योजना बनाएर ७ लाख ६० हजार रुपैयाँ रकम चोरी गरेका आरोपमा यो मुद्दा दायर गरिएको हो।

अख्तियारका प्रवक्ता राजेन्द्र कुमार पौडेलका अनुसार, उक्त नक्कली विद्यालयको नाममा शान्ति तथा पुनर्निर्माण मन्त्रालयबाट यो बजेट निकासा गराइएको थियो। अनुसन्धानमा यो स्थानमा त्यो नामको कुनै विद्यालय नभएको र अन्य विद्यालय मात्र सञ्चालनमा रहेको पाइएको छ।

अख्तियारले भ्रष्टाचार निवारण ऐन, २०५९ अनुसार सबै प्रतिवादीहरूलाई बिगोबमोजिम जरिवाना, कैद सजाय र बिगो असुलउपर गर्न माग गरेको छ।

नन्दसिंह बुढा डोल्पा (क) बाट २०७४ को प्रदेश सभा निर्वाचनमा निर्वाचित भएका थिए र कर्णाली प्रदेश सरकारको उद्योग, पर्यटन, वन तथा वातावरण मन्त्री पदमा पनि रहेका थिए। उनी कर्णालीको राजनीतिमा विवादास्पद व्यक्तित्वको रूपमा चिनिन्छन्।

नक्कली विद्यालयको नाममा बजेट हिनामिना

अख्तियारका अनुसार उनीहरूले डोल्पा जिल्लाको ठुलोभेरी नगरपालिका–४, तिप्ला (पूर्वको दुनै गाविस २/३) मा ‘दुर्गा प्राथमिक विद्यालय तिप्ला’ नामक अस्तित्व नभएको विद्यालयको नाममा भवन निर्माण योजना बनाएर शान्ति तथा पुनर्निर्माण मन्त्रालयबाट ७ लाख ६० हजार रुपैयाँ बजेट निकासा गराएका थिए।

तर, अनुसन्धानमा उक्त स्थानमा दुर्गा प्रावि नामको कुनै विद्यालय नभई ‘श्री लालीगुराँस आधारभूत विद्यालय’ मात्र रहेको पुष्टि भएको अख्तियारका प्रवक्ता राजेन्द्रकुमार पौडेलले जानकारी दिए।

मुख्य योजनाकार बुढा नै

प्राप्त विवरणअनुसार योजनाको मुख्य योजनाकार नन्दसिंह बुढा थिए। उनले फर्जी उपभोक्ता समिति गठन गरी त्यसका अध्यक्ष बनेका थिए। समितिका कोषाध्यक्षमा आफ्नै सालो नातामा पर्ने श्रीमती संगीता बुढालाई नियुक्त गरिएको थियो।

मुद्दाको विवरण:
आरोप: डोल्पा जिल्लाको ठुलोभरी नगरपालिका–४, तिप्लामा ‘दुर्गा प्राथमिक विद्यालय तिप्ला’ नामक नक्कली (फर्की) विद्यालय भवन निर्माणको योजना बनाएर ७ लाख ६० हजार रुपैयाँ रकम हिनामिना (भ्रष्टाचार) गरेको आरोप छ।

प्रतिवादीहरू:
नन्दसिंह बुढा (तत्कालीन उपभोक्ता समिति अध्यक्ष र एमाले नेता)
रविचन्द्र पजियार (तत्कालीन डोल्पा जिल्ला प्राविधिक कार्यालयका प्रमुख)
मनिराम कुर्मी (तत्कालीन त्यही कार्यालयका लेखापाल)
संगीता बुढा (तत्कालीन कोषाध्यक्ष, नन्दसिंह बुढाकी आफ्नै नाताले भएकी)
भ्रष्टाचारको तरिका: उक्त नक्कली विद्यालयको नाममा शान्ति तथा पुनर्निर्माण मन्त्रालयबाट ७ लाख ६० हजार रुपैयाँ बजेट निकासा गराएका थिए। अनुसन्धानमा यो स्थानमा त्यो नामको कुनै विद्यालय नभएको र अन्य विद्यालय मात्र सञ्चालनमा रहेको पाइएको छ। अख्तियारका अनुसार, जिल्ला प्राविधिक कार्यालयका तत्कालीन प्रमुख र लेखापालको मिलेमतोमा यो भ्रष्टाचार भएको छ, तर योजनाको प्रमुख योजनाकार नन्दसिंह बुढा नै थिए।
सजायको माग: अख्तियारले भ्रष्टाचार निवारण ऐन, २०५९ अनुसार सबै प्रतिवादीहरूलाई बिगोबमोजिम जरिवाना, कैद सजाय र बिगो असुलउपर गर्न माग गरेको छ।

नन्दसिंह बुढाको पृष्ठभूमि:
बुढा डोल्पा (क) बाट २०७४ को प्रदेश सभा निर्वाचनमा ४ हजार ८५९ मत ल्याएर सदस्य निर्वाचित भएका थिए।
उनी कर्णाली प्रदेश सरकारको उद्योग, पर्यटन, वन तथा वातावरण मन्त्री भइसकेका थिए।
उनी कर्णालीको राजनीतिमा विवादास्पद र बदनाम व्यक्तिको रूपमा चिनिन्छन्।
उनी पार्टीको निर्णय विरुद्ध फ्लोर क्रस गरेका थिए जसका कारण तत्कालीन एमाले सरकार ढलेको थियो। यिनै कारणले गर्दा एमाले विभाजनको केन्द्र कर्णाली बनेको आरोप लागेको थियो।
उनी पछि एकीकृत समाजवादी पार्टीमा गएर डोल्पा जिल्ला अध्यक्ष पनि बनेका थिए तर अलि अघि एमालेमै फर्किएका थिए।
यस मुद्दाले गर्दा नेकपा एमालेका एक विवादास्पद नेता नन्दसिंह बुढा राजनीतिक अवसरवाद, भ्रष्टाचार, र दलभित्रको अस्थिरताका उदाहरणस्वरूप चर्चित छन्। उनीमाथिको पछिल्लो मुद्दाले उनको विवादास्पद छविलाई थप गहिरो बनाएको छ।